ZWYCIĘZCY W KATEGORII MŁODZIEŻ

Łącznie w konkursie wzięło udział 15 osób. Spośród uczestników, którzy odpowiedzieli poprawnie na wszystkie lub większość pytań wylosowano zwycięzców (metoda losowania: funkcja Randbetween w arkuszu Excel).

          Konkurs odbywany był w ramach projektu „Aktywna ochrona zagrożonych gatunków i siedlisk w obszarze Natura 2000 Raba z Mszanką PLH120093 i dopływach Raby”, współfinansowanego ze środków Funduszy Norweskich i Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (koszty kwalifikowane całego projektu 959.080,00 zł, koszty dofinansowania 863.172,00 zł).

ZWYCIĘZCY W KATEGORII MŁODZIEŻ

Nagrody główne wylosowali:

I miejsce – Jan Ostafin z Trzebuni
II miejsce – Nikola Lach z Kasiny Wielkiej
III miejsce – Iwo Bogacz z Kasiny Wielkiej

Nagrody comiesięczne wylosowali:

Miesiąc 1 – Oliwia Tekieli z Trzebuni
Miesiąc 2 – Anna Łabędź z Trzebuni
Miesiąc 3 – Joanna Nawara z Kasinki Małej

Wszystkim gratulujemy i dziękujemy za udział!

Prawidłowe odpowiedzi na pytania dla młodzieży:

1.1. Jak wygląda naturalna rzeka?
a) ma proste koryto, jest obudowa wałami przeciwpowodziowymi
b) ma kręte koryto, jest umocniona opaskami betonowymi i stopniami wodnymi
c) ma kręte koryto, rozdzielające się na mniejsze strugi, ma nieumocnione brzegi, brak na niej tam

1.2. Skąd wzięły się nad rzekami obce i inwazyjne gatunki roślin, zagrażające naszym rodzimym gatunkom?
a) z wyrzucanych nad rzekę odpadów zielonych, pochodzących z pielęgnacji ogródków
b) zostały celowo zasiane nad rzekami, dla urozmaicenia szaty roślinnej
c) migrują na tereny Polski wraz z ocieplaniem się klimatu

1.3. W karpackich rzekach występują jeszcze rzadkie gatunki ryb, które trzeba chronić, są to:
a) brzanka karpacka, głowacz białopłetwy, kleń, płoć i minogi, np. strumieniowy
b) brzanka karpacka, głowacz białopłetwy i minogi, np. strumieniowy
c) brzanka karpacka, łosoś atlantycki, szczupak, pstrąg, karp, kleń, strzebla potokowa

2.1. Czego potrzebują ryby do życia i rozmnażania w karpackich rzekach?
a) czystej, natlenionej i chłodnej wody, koryta o różnorodnej budowie, żwirowego dna
b) zamulonej wody, aby mogły się ukryć, ciepłej wody do inkubacji ikry
c) prostego koryta bez kryjówek dla drapieżników, czystej i natlenionej wody

2.2. Co robimy ze swoimi śmieciami po biwaku spędzonym nad rzeką?
a) zabieramy ze sobą i wyrzucamy do najbliższego kosza na śmieci
b) zostawiamy na miejscu, może ktoś inny po nas posprząta
c) porzucamy nad rzeką, woda zabierze i rozwlecze – co nas to obchodzi

2.3. Czy można jeździć po rzece quadami?
a) tak, zawsze można jeździć po rzece quadem, prawo tego nie zabrania
b) nie, jazda jakimkolwiek pojazdem po rzece jest zabroniona i karalna
c) tak, po rzece mogą jeździć quady osób mieszkających nad rzeką

3.1. Co to jest obszar Natura 2000?
a) oparta na dyrektywach unijnych europejska forma ochrony przyrody
b) krajowa forma ochrony na tych samych prawach co rezerwat
c) park narodowy powoływany przez ministra środowiska

3.2. Lasy łęgowe rosnące nad rzekami pełnią następującą funkcję.
a) chronią brzegi, oczyszczają wodę, wspomagają obieg wody, chronią przed powodzią i suszą
b) nie pełnią istotnej funkcji, należy je wycinać, aby woda szybciej spływała podczas powodzi
c) pełnią tylko funkcję krajobrazową i oczyszczają powietrze

3.3. Jakie zanieczyszczenia są najbardziej niebezpieczne dla ekosystemu rzecznego?
a) zanęta dla ryb, ścieki komunalne, substancje ropopochodne
b) śmieci, ścieki wszelkiego typu, solanka oraz chleb dla kaczek i łabędzi,
c) ścieki, nawozy sztuczne, śmieci, solanka, substancje ropopochodne

4.1. Gatunek drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych, występujący nad rzekami, doskonale pływa i żywi się głównie rybami:
a) bóbr
b) wydra
c) karczownik

4.2. Owad wodny, którego larwy tworzą przenośne domki, zbudowane z różnych znalezionych materiałów (drobne kamyczki, muszelki, kawałki drewna itp.):
a) widelnica
b) chruścik
c) jętka

4.3. Jakie funkcje ekologiczne pełni naturalna rzeka?
a) przede wszystkim rekreacyjną, jest też źródłem ryb i wody pitnej
b) głównie transportową, rekreacyjną, do produkcji energii elektrycznej
c) łagodzi powodzie i susze, użyźnia glebę, oczyszcza wodę i powietrze, chroni bioróżnorodność i klimat, stymuluje rozwój turystyki itp.

5.1. Września pobrzeżna to roślina pionierska z rodziny tamaryszkowatych, objęta ochroną częściową, rosnąca nad rzekami karpackimi:
a) na kamienistym brzegu i żwirowych odsypach, przybiera postać półkrzewu
b) w korycie rzeki, zakorzenia się w dnie i wypuszcza kwiaty na powierzchnię wody
c) rośnie wewnątrz lasu łęgowego, w najbardziej zacienionych miejscach

5.2. Skąd można brać żwir do budowy swojego domu lub drogi dojazdowej do domu?
a) z rzeki, bo jest ona darmową żwirownią
b) kupić w żwirowni, bo pobór żwiru z rzeki jest nielegalny
c) wydobyć z brzegu rzeki bez pozwolenia

5.3. Lepiężniki to rośliny o dużych sercowatych liściach rosnące nad rzekami:
a) górskimi i podgórskimi
b) nizinnymi oraz na stawach
c) w miejscu, gdzie rzeki uchodzą do morza

6.1. Krążenie wody na planecie Ziemia, tj. parowanie wody, tworzenie chmur, skraplanie i opad na grunt, a potem spływ z powrotem do rzek i oceanów nazywamy:
a) cyklem cyrkulacyjnym
b) cyklem wodonośnym
c) cyklem hydrologicznym

6.2. Typowy dla Karpat, bezmuszlowy ślimak górski to:
a) pomrów błękitny
b) ślimak luzytański
c) ślinik wielki

6.3. Gwałtowne wzbieranie po opadach, transportowanie dużej ilości żwiru, silna erozja brzegów i dna charakteryzuje:
a) ujściowe odcinki rzek
b) rzeki górskie i podgórskie
c) rzeki nizinne

7.1. Oprócz ryb wody polskich rzek zamieszkują inne organizmy, jakie?
a) kraby, ośmiornice, krokodyle, małżoraczki, jętki, raki, widelnice, chruściki
b) raki, larwy chruścików, jętek, widelnic i ważek, małże słodkowodne itp.
c) larwy chruścików, raki, małżoraczki, stułbie, meduzy, larwy ważek, głowonogi

7.2. Starorzecza są siedliskiem dla różnych gatunków zwierząt i roślin, pełnią też ważną funkcję – utrzymują wysoki poziom wód gruntowych koło rzeki, dlatego należy je:
a) chronić
b) osuszać
c) zasypywać

7.3. Gatunek ptaka wróblowego, który zamieszkuje tylko górskie rzeki i umie świetnie nurkować w poszukiwaniu larw owadów na dnie rzeki:
a) strzyżyk
b) pluszcz
c) rudzik

8.1. Rzadkie gatunki płazów żyjące nad rzekami karpackimi to:
a) ropucha szara, żaba trawna, kumak górski, traszka karpacka
b) kumak górski, traszka karpacka, salamandra plamista, traszka górska
c) ropucha zielona, rzekotka, ropucha szara, kumak nizinny

8.2. Zakola rzeczne powstałe w wyniku erozji bocznej to:
a) mielizny
b) mady
c) meandry

8.3. Dżuma racza – co to takiego?
a) to choroba, którą polskie raki szlachetne zarażają ptaki wodne
b) to choroba, którą obcy gatunek raka amerykańskiego zaraża polskiego raka szlachetnego
c) to choroba, którą raki amerykańskie zarażają ryby słodkowodne

9.1. Budowanie wielkich tam na rzekach to dobry czy zły pomysł?
a) dobry, bo na tamach lokalizuje się elektrownie produkujące prąd
b) zły, bo tamy blokują migrację ryb, a prąd można produkować w inny sposób
c) dobry, bo tamy tworzą zbiorniki zaporowe i można uprawiać sporty wodne

9.2. Zasady bezpieczeństwa nad rzeką:
a) dowolny strój – byle był wygodny i nie podchodzić do stromych brzegów
b) pamiętać, że strome brzegi mogą się oberwać, strój dostosować do pogody, nie wchodzić na głęboką wodę, zabrać ze sobą naładowany telefon
c) rzeka jest niebezpieczna, najlepiej omijać ją z daleka

9.3. Rzadki gatunek ryby, stanowiący główny przedmiot ochrony w obszarze Natura 2000 Raba z Mszanką:
a) łosoś atlantycki
b) piekielnica
c) brzanka karpacka

10.1. Eutrofizacja to proces gromadzenia w wodach związków biogennych (głównie azotu i fosforu), w wyniku którego następuje nadmierny rozwój fitoplanktonu, co powoduje:
a) wzrost bioróżnorodności w rzece lub zbiorniku wodnym
b) tzw. zakwitanie wód, wywołujące brak tlenu i obumieranie ekosystemu wodnego
c) zwiększenie liczebności ryb, ponieważ mają więcej pożywienia

10.2. Ile gatunków bocianów występuje w Polsce?
a) dwa: bocian biały i czarny
b) jeden: bocian biały
c) trzy: bocian biały, czarny i żuraw

10.3. Barszcz Sosnowskiego, robinia akacjowa, rdestowiec ostrokończysty, niecierpek gruczołowaty, kolczurka klapowana, winobluszcz pięciolistkowy, są to:
a) rodzime gatunki roślin, występujące nad górskimi rzekami
b) hodowlane gatunki roślin, niewystępujące w środowisku naturalnym
c) obce i inwazyjne gatunki roślin, niszczące nasze rodzime siedliska nadrzeczne

11.1. Rzeki polskiej części Karpat w większości należą do dorzecza Wisły (zlewiska Bałtyku), ale nie wszystkie. Podaj nazwę rzeki w polskich Karpatach, która należy do dorzecza Dunaju (zlewiska Morza Czarnego):
a) Raba z Mszanką
b) Łososina
c) Czarna Orawa

11.2.  Metoda oceny jakości wody, wykorzystująca organizmy wodne, jako wskaźnikowe nazywa się:
a) bioluminescencja
b) bioindykacja
c) biotechnologia

11.3. Salamandra plamista wydziela toksyczny śluz, który pokrywa jej skórę, może on powodować:
a) ciężkie poparzenie skóry i w efekcie bąble
b) reakcję alergiczną, objawiającą się wysypką
c) podrażnieniem śluzówki, jeśli np. zatrzemy śluzem oko

12.1. Proces przywrócenia rzekom przekształconym przez człowieka stanu możliwie bliskiego stanowi naturalnemu nazywamy:
a) renaturyzacją
b) reinkarnacją
c) restytucją

12.2. Pożyteczne zwierzęta, budujące tamy na rzekach, przyczyniające się do podniesienia poziomu wód gruntowych, stwarzają też dogodne warunki do życia dla różnych zwierząt i roślin:
a) wydry
b) bobry
c) łososie

12.3. Które zdanie ma największy sens?
a) zawsze powinno się regulować rzeki i umacniać brzegi, bez względu na koszty
b) rzeki powinno się osuszać, a ich koryta zasypywać, aby nigdy więcej nie było powodzi
c) nie powinno się regulować rzek, ani umacniać brzegów, z wyjątkiem ochrony dróg i zabudowań